Context
Literatuur
Vertalingen

Jesaja 9:6

Algemeen

Aantekeningen

Der grootheid dezer heerschappij en des vredes zal geen einde zijn op den troon van David en in zijn koninkrijk, om dat te bevestigen, en dat te sterken met gericht en met gerechtigheid, van nu aan tot in eeuwigheid toe. De ijver des HEEREN der heirscharen zal zulks doen.

• Der grootheid dezer heerschappij, In de Hebreeuwse tekst van Jesaja 9:6, staat iets merkwaardigs. In de uitdrukking "Voor hem is de heerschappij groot", letterlijk staat er in het Hebreeuws: "Om groot te maken zijn heerschappij", treffen we in het woord "groot maken" een letter m aan, die een afwijkende vorm heeft. Hoewel deze letter midden in een woord staat, wordt hier een zogenaamde sluitletter m (ם) gebruikt, die een andere vorm heeft dan de gewone letter m (מ). Deze sluitletter vinden we normaal alleen aan het eind van een woord. De rabbijnse commentaren hebben getracht theologische verklaringen voor dit verschijnsel te vinden (P.A. Siebesma, 7.5), zo geeft Ibn Ezra "dat het gebruik van de sluitletter mem in dit woord wijst op het wonder van de teruggaande schaduw van de zon" (Jes. 38:8). Terwijl een ander de volgende verklaring gaf "De sluitletter ם in het midden van het woord לםרבה, waar we eigenlijk een gewone "open" letter מ hadden moeten hebben, is een waarschuwing dat wat ook de gebieden zijn waarin Israël uitblinkt, deze niet aanwezig zullen zijn tijdens hun ballingschap. De profeet lijkt te zeggen dat zelfs pogingen om de verlossing te bespoedigen door Thora-studie, door het vestigen van G'ds gezag op aarde, etc., geen invloed zullen hebben op G'ds tijdschema." (Rabbeinu Bahya, Bereshit 47:28:3). Rabbi Tanḥum ziet een Messiaanse duiding en zegt "bar Kappara leerde in Tzippori: Om welke reden is het dat elke letter מ in het midden van een woord open is en deze מ, van het woord לםרבה, gesloten is? In de Masoretische tekst is de letter mem in het woord "לםרבה" geschreven in de vorm van een mem die aan het eind van een woord staat, gesloten aan alle vier zijden. Dit komt omdat de Heilige, Gezegend zij Hij, koning Hizkia wilde aanwijzen als de Messias en Sennacherib en Assyrië respectievelijk als Gog en Magog" (Talmoed, Sanhedrin 94a).
  Ook sommige christelijke commentaren hebben hier aandacht aan besteed, John Gill schrijft "Als hier enige verborgenheid in zit, kan het betekenen dat de regering van Christus, die voor een tijd beperkt en in nauwe grenzen gehouden zou worden, hierna uitgebreid zou worden over de hele wereld, tot in de vier hoeken ervan, om stevig en stabiel, volmaakt en compleet te zijn; waarvan de figuur van deze brief, die gesloten en vierkant is, een embleem kan zijn. (cf. Opb. 21:16)" (J. Gill, Exposition of the Bible, Isa 9:7).
  De meest logische verklaring is dat het een dittografie is en waarbij de eerste 2 letters zijn gedupliceerd van het vorige woord (→ Vertaalnotities).

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

1QIsa^a Jesaja 9:6

Der grootheid dezer heerschappij en des vredes zal geen einde zijn op den troon van David en in zijn koninkrijk, om dat te bevestigen, en dat te sterken met gericht en met gerechtigheid, van nu aan tot in eeuwigheid toe. De ijver des HEEREN der heirscharen zal zulks doen.

• De MT heeft לְםַרְבֵּה ^H4766 "tot de overvloed van", waarbij de eerste twee letters לם ten onrechte zijn gedupliceerd (dittografie)
  
  Jesaja 9:6
  vanaf het einde van het vorige woord uit de vorige zin (שָׁלוֹם). Vandaar dat er een sluitmem ם is en niet de verwachte מ. Een paar Hebreeuwse manuscripten, de LXX, Targum en Vulgaat weerspiegelen een tekst met רבה "groot is de heerschappij".
• מִשְׂרָה ^H4951 "heerschappij" (Jes. 9:5-6 †).

• Afwijkende versnummering: hoofdstuk/vers MT 9:6; LXX 9:7;
  
• לםרבה K Buxtorf¹⁶²⁰ MT^Ginsberg;xלְמַרְבֵּ֨ה Q Kennicott^{4 72 80 96 106 108 181 271A 297 342 650B 651} (aanvankelijk Kennicott^{50 13 139 245} per ongeluk Kennicott^{30 176 178}); לם רבהx1QIsa^a Kennicott³⁰⁰ MechonMamre MAM μεγάλη ἡ ἀρχὴ LXX ABP Multiplicabitur Vg;
• הַמִּשְׂרָ֜ה MT (4QIsa^c); המש^ורהx1QIsa^a; eius imperium Vg;
• וּלְשָׁלֹ֣ום אֵֽין־קֵ֗ץ עַל MT 4QIsa^c;
• כִּסֵּ֤א MT; כסהx1QIsa^a; כסיאx4QIsa^c;
• דָוִד֙ MT; דוידx1QIsa^a (4QIsa^c); Δαυιδ LXX;
• אֹתָהּ֙ וּֽלְסַעֲדָ֔הּ MT; אותו ולסעדוx1QIsa^a;
• וּבִצְדָקָ֑ה MT (4QIsa^c);
• מֵעַתָּה֙ MT 4QIsa^c;
• וְעַד MT (4QIsa^c);
• עֹולָ֔ם MT 4QIsa^c;
• זֹּֽאת MT; זאותx1QIsa^a;
• Voorkomend in 1QIsa^a (algemeen volgend MT); 4Q57=4QIsa^c (fragmentarisch);

• In sommige uitgaven wordt de ל van לְםַרְבֵּה vergroot weergegeven (MT^Ginsberg).
• Er is een sluitmem ם in de ketiv van לְםַרְבֵּה, dittografie van שָׁלֹֽום / שלם (vs. 5).

• Varianten Kennicott Vetus Testamentum Hebraicum (1780):
  

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!